Tayvan’dan Huawei ve SMIC’e stratejik kara liste hamlesi

Tayvan, küresel çip üretimi ve yüksek teknoloji alanında önemli bir adım atarak Çin’in en büyük iki yarı iletken şirketi Huawei ve Semiconductor Manufacturing International Corp. (SMIC)’i resmi olarak stratejik teknoloji kara listesine dahil etti. Tayvan Ekonomi Bakanlığı’na bağlı Uluslararası Ticaret İdaresi tarafından yapılan bu güncelleme, Çin merkezli şirketlerle birlikte Huawei’nin Japonya, Almanya ve Rusya’daki iştiraklerini de kapsıyor. Kararın hemen ardından Tayvan’dan bu firmalara yapılacak ihracatlar için hükümet onayı zorunlu hale geldi ve pratikte bu ihracatların durma noktasına geleceği vurgulandı.

Tayvan’ın aldığı bu karar, küresel yarı iletken sektöründe büyük yankı uyandırdı. Çünkü Huawei ve SMIC, yapay zeka çipleri ve ileri teknoloji donanımlarında Çin’in en güçlü oyuncuları arasında yer alıyor. Daha önce ABD’nin kara listesinde bulunan bu şirketler, şimdi Tayvan’ın resmi kısıtlamasıyla birlikte tedarik zincirinde yeni engellerle karşılaşacak. Üstelik kara listeye, sadece Çin’deki ana merkezler değil, Huawei’nin farklı ülkelerdeki alt kuruluşları da dahil edildi. Bu gelişme, Huawei’nin küresel düzeydeki teknoloji ortaklıklarını ve tedarik zincirini önemli ölçüde kısıtlayacak.

Küresel çip savaşında yeni cephe

Tayvan, dünyanın en büyük çip üreticisi olan TSMC’ye ev sahipliği yapıyor ve küresel yarı iletken tedarik zincirinde kritik bir oyuncu olarak öne çıkıyor. Son yıllarda Tayvanlı firmaların Huawei ile Çin’in çeşitli bölgelerinde altyapı ve çip üretim tesislerinde iş birlikleri gerçekleştirdiği biliniyor. Ancak yeni alınan kara liste kararıyla birlikte, bu tür ticari ve teknolojik iş birliklerinin geleceği belirsizliğe sürüklendi. Tayvan hükümetinin attığı bu adım, ABD’nin 2020’deki yaptırımlarının ötesine geçerek, Tayvan devleti düzeyinde Huawei ve SMIC’e kapsamlı bir engel anlamına geliyor.

ABD’nin Huawei ve SMIC üzerindeki yaptırımları, Tayvan merkezli TSMC’nin Huawei’ye olan çip sevkiyatını durdurmasına yol açmıştı. Ancak şimdi Tayvan’ın kendi ulusal politikası çerçevesinde Huawei ve SMIC’in hem ekipman hem de mühendislik çözümlerine erişimi neredeyse tamamen durduruldu. Bu, küresel yarı iletken savaşında rekabetin daha da kızışacağı anlamına geliyor. Özellikle yapay zeka, iletişim altyapısı ve yeni nesil teknolojilerde Çinli şirketlerin küresel pazarda iş yapma kabiliyeti büyük ölçüde sınırlandırılmış oldu.

Tayvan’ın kara liste kararı ve sektörel etkileri

Tayvan’ın resmi kara listesine alınan Huawei ve SMIC, özellikle yapay zeka çipleri, telekomünikasyon altyapısı ve ileri teknoloji üretiminde Çin’in öncüsü konumunda. Kararla birlikte;

• Tayvanlı firmaların bu şirketlerle ekipman, malzeme ve teknoloji transferi hükümet iznine bağlı olacak,

• Uygulamada ise tedarik zinciri büyük ölçüde duracak,

• Huawei’nin küresel alt şirketleri de aynı kısıtlamalardan etkilenecek,

• ABD’nin yaptırımlarının ardından Tayvan’ın devreye girmesi, Çin’in teknoloji üretiminde yeni engeller anlamına gelecek.

Böylece, Tayvan’ın aldığı bu karar küresel teknoloji savaşlarında yeni bir cephe açarken, Çin’in yapay zeka çiplerinde alternatif arayışlarını da hızlandırabilir. Önümüzdeki dönemde, çip ve ileri teknoloji alanındaki rekabetin nasıl şekilleneceği, özellikle ABD ve Tayvan’ın alacağı yeni adımlarla netlik kazanacak. Bu gelişme, uluslararası teknoloji tedarik zincirlerinde dengeleri kalıcı olarak değiştirebilecek nitelikte.