Çin dünyanın ilk ticari su altı veri merkezini devreye aldı

Çin Hainan açıklarında devreye aldığı 1.433 tonluk su altı veri kabiniyle dijital altyapıda çığır açtı. Lingshui kıyılarında konuşlandırılan bu dev kabin 500 sunucuya kadar kapasiteye sahip 24 sunucu rafını barındırıyor. Yaklaşık 35 metre derinliğe yerleştirilen sistem dünyanın ilk ticari ölçekli su altı veri merkezi olma özelliğini taşıyor. Proje Çin’in “mavi ekonomi” stratejisinin merkezinde yer alıyor ve ülkenin veri işleme kapasitesini çevre dostu bir biçimde artırmayı hedefliyor. Artan yapay zekâ ve bulut bilişim talepleriyle birlikte karasal veri merkezlerinin enerji yükü giderek artarken bu yenilikçi çözüm doğal soğutma sistemleriyle enerji tasarrufunu merkeze alıyor.

Bu projede temel fikir deniz suyunun serinliğinden yararlanarak sunucuların ısısını doğal yollarla düşürmek. Shenzhen HiCloud Veri Merkezi Teknolojisi proje yöneticisi Pu Ding’in ifadesiyle “deniz suyu ısının düşmesine yardımcı olarak işletme maliyetlerini azaltıyor.” Geleneksel kara tabanlı merkezlerde enerji tüketiminin önemli bir kısmı soğutma sistemlerinden kaynaklanıyor. Okyanus akıntılarının oluşturduğu sürekli ve doğal soğutma döngüsü sayesinde su altı sistemleri aynı işlem gücünü çok daha düşük enerjiyle sağlayabiliyor. Böylece hem karbon ayak izi azalıyor hem de uzun vadeli operasyon maliyetleri ciddi biçimde düşüyor.

Çin’in mavi ekonomi vizyonunun sembolü

Hainan su altı veri merkezi yalnızca teknolojik değil stratejik bir yatırım olarak görülüyor. Hainan Serbest Ticaret Bölgesi’nin dijital dönüşümünün merkezinde yer alan bu proje eyaletin küresel yatırımcılar için cazibe merkezi olma hedefini güçlendiriyor. Çin’in 14. Beş Yıllık Planı’nda Hainan akıllı üretim bulut bilişim ve deniz araştırmalarına yönelik 100 su altı veri kabininden oluşan bir ağ kurmayı planlıyor. Bu ağ hem yerel dijital hizmetlere hem de yapay zekâ odaklı sanayilere veri altyapısı sağlayacak. Hainan yönetimi bu sayede küresel veri akışında önemli bir aktör olmayı hedefliyor. Proje aynı zamanda Çin’in veri merkezleri ve telekom hizmetlerinde yabancı yatırımcıların tam mülkiyet hakkı elde etmesine izin veren yeni düzenlemelerle destekleniyor. Bu politika çok uluslu teknoloji şirketlerinin Çin pazarına daha güvenli şekilde girmesini kolaylaştırıyor. Danışman Giulia Interesse bu adımı “küresel veri merkezi rekabetinde Çin’in güçlü bir hamlesi” olarak nitelendiriyor. Hainan’ın teknolojik dönüşümü dijital altyapının yalnızca karada değil deniz altında da sürdürülebileceğini gösteriyor.

Sualtı veri merkezinin en yenilikçi yanı enerji verimliliğiyle çevreye minimum etki bırakması. Deniz suyunun sabit sıcaklığı sunucuların aşırı ısınmasını önlemek için ideal bir ortam sağlıyor. Böylece geleneksel soğutma sistemlerine ihtiyaç kalmıyor ve enerji tüketimi yüzde 30’a kadar azalıyor. Okyanus ortamı aynı zamanda daha sessiz ve titreşimsiz bir çalışma koşulu sunuyor bu da donanımın ömrünü uzatıyor.

Çinli mühendisler kabinleri yüksek basınca dayanıklı çelikten üreterek uzun süreli su altı çalışmasına uygun hale getirdi. Veri merkezinin bakım işlemleri insansız denizaltılar ve otonom robot kollar aracılığıyla gerçekleştiriliyor. Bu teknoloji hem bakım maliyetini düşürüyor hem de güvenliği artırıyor. Ayrıca kabinlerde özel sensörler bulunuyor; bu sensörler tuzluluk ve sıcaklık değişimlerine karşı sistemi otomatik olarak koruma moduna alıyor.

Microsoft’un bıraktığı yerde Çin bayrağı dalgalanıyor

Bu gelişme 2014’te Microsoft’un başlattığı Project Natick deneyini hatırlatıyor. Microsoft 2018’de İskoçya kıyılarında 855 sunuculuk bir prototipi iki yıl boyunca su altında çalıştırmış ve teknolojik olarak uygulanabilirliğini kanıtlamıştı. Ancak şirket 2024’te projeyi sonlandırmış ve ticarileştirmeme kararı almıştı. Çin ise aynı konsepti yalnızca deneysel bir aşamada bırakmadı; onu ulusal ekonomik planın bir parçasına dönüştürdü. Hainan’daki sistem ilk kez ticari bir ölçekte kullanıcı hizmetlerine veri akışı sağlıyor. Bu fark Çin’in stratejik yaklaşımını açıkça ortaya koyuyor. Microsoft için deneysel bir mühendislik projesi olan fikir Çin için enerji altyapı ve uluslararası yatırım hamlesinin bir birleşimine dönüştü. Hainan operasyonu teknolojiyle sürdürülebilir kalkınma arasındaki çizgiyi bulanıklaştırarak her iki alanı da birleştiren bir dönüm noktası haline geldi.

Hainan’daki su altı veri merkezi yalnızca teknik bir başarı değil aynı zamanda geleceğin enerji verimli şehirlerinin habercisi. Veri merkezleri küresel enerji tüketiminin yüzde 3’ünü oluştururken su altı sistemleri bu yükü önemli ölçüde hafifletebilir. Çin’in planladığı 100 kabinlik ağ tamamlandığında yıllık enerji tasarrufunun yüz binlerce hanenin tüketimine denk gelmesi bekleniyor. Sualtı veri merkezleri hem çevresel sürdürülebilirlik hem de veri güvenliği açısından yeni bir paradigma sunuyor. Kıyıdan uzak fiziksel olarak izole edilmiş bu altyapılar siber güvenlik risklerine karşı da ek bir koruma katmanı oluşturuyor. Hainan projesi okyanusun derinliklerinde sessizce çalışan ama dijital dünyanın geleceğini taşıyan bir ağ kuruyor. Bu hamleyle Çin veri merkezlerini karadan denize taşıyarak hem mavi ekonomiyi hem de küresel teknoloji liderliğini derinleştiriyor.